غنیمت : چیزی که بدست می آید – فرصت مناسب
بباید : لازم و شایسته است
گلشن : گلستان
موزون : دارای وزن و آهنگ سنجیده
حک : کندن – تراشیدن
اندیشه کردن : فکر کردن
معرفت : شناخت
قمری : پرنده ی خاکستری رنگ و کوچک تر از کبوتر
غفلت : نادانی ، بی توجهی
نظر : عقیده : فکر
مرغزار : چمنزار ، سبزه زار
هوشیار : انسان خردمند
گردون : آسمان
معنی نثرها :
این همه خلق را که شما می بینید بدین چندین بسیاری ، این همه را خالقی است که آفریدگار ایشان است ونعمت بر ایشان از وی است.
آدم های بسیاری را که می بینید آفریننده ای دارند که آن ها را آفریده است و به همه ی آن ها مال و روزی بخشیده است
آفریدگار را بباید پرستیدن و بر نعمت او سپارس داری باید کردن
شایسته است که خداوند را ستایش کنیم و نسبت به نعمت و روزی او شکرگزار باشیم
اندیشه کردن اندر کار خالق و مخلوق ، روشنایی افزاید اندر دل و غفلت از این و نا اندیشیدن . تاریکی افزاید اندر دل و نادانی و گمراهی است.
فکر کردن در کار خدا و آفریده هایش سبب گمراهی و بینش انسان ها می شود و بی توجهی نسبت به کار خداوند و فکر نکردن به آن سبب گمراهی و نادانی وجود انسان ها می شود.
نکته :
اندیشه کردن و نا اندیشیدن : تضاد
خالق و مخلوق : تضاد
روشنایی و تاریکی : تضاد
اندیشه کردن و نا اندیشیدن فعل نیست و جمله هم به حساب نمی آید .
اندیشه کردن و نا اندیشیدن می توانند هم خانواده باشد مانند خالق و مخلوق
معنی بیت ها قالب شعر : غزل شاعر : سعدی
باد خوش بهار از طرف چمنزار وزید و دوباره آواز سوزناک پرندگان به آسمان بلند شد
باد بهاری و مرغ زار ترکیب وصفی هستند نکته :
به گردون رسید : کنایه از بلند شدن صدا به آسمان مرغزار و زار قافیه هستند.
بلند شو و قدر فصل بهار و زیبایی های آن را بدان و از آواز زیبا و خوش آهنگ پرندگان و بوی گل ها در دشت لاله لذت ببر. نکته : فعل های خیز و شمار امری است.
ناله ی موزون و بوی خوش ترکیب وصفی است لاله زار یک واژه ی غیر ساده است و زار در لاله زار نشان دهنده مکان است
گل ها و برگ ها و پرندگان ( همه موجودات ) در حال ستایش خداوند هستند و با یاد خدا راز و نیاز می کنند.
بلبل و قمری در آواز خود چه می خواند ؟ یاد و شتایش خداوند.
در واقع همه موجودات و انسان ها خداوند را ستایش می کنند.
از نظر انسان خردمند و دانا برگ های درختان هم به هنگام بهار سبز می شوند
مانند دفتری هستند درباره شناخت معرفت خداوند که بزرگی خداوند را به ما می شناسانند.
نکته :
برگ درختان و نظر هوشیار و ورقش ( ورق او ) و معرفت کردگار ترکیب اضافی هستند.
درختان سبز ترکیب وصفی
برگ درختان سبز به دفتر تشبیه شده است.
مرغزار ، زار ، لاله زار ، خداوندگار و کردگار با هم هم قافیه هستند.
به موصوف و صفت ترکیب وصفی می گویند و به مضاف و مضاف الیه ترکیب اضافی می گویند .
اگر به آخر ترکیب تر اضافه کنیم و معنی بدهد وصفی است
دوست مهربان + تر ترکیب وصفی
اگر معنی ندهد اضافی است
راه مدرسه + تر ترکیب اضافی
تاریخ ادبیات : از سال 253ه ق ( قرن چهارم ) بلعمی تاریخ طبری را که محمد بن جریز طبری به عربی نوشته بود به زبان فارسی ترجمه کرد .بلعمی پس از شروع به ترجمه ی این کتاب اطلاعات دیگری راجع به تاریخ ایران به دست آورد و بر آن افزود . در واقع آن را به صورت تالیف مستقلی در آورد که به تاریخ بلعمی شهرت یافته است. سعدی ، شیخ مصلح الدین از بزرگ ترین شاعران و نویسندگان ایران است . آموزش های مقدماتی را در زادگاه خود شیراز فرا گرفت . برای اتمام تحصیلات به بغداد رفت . پس از 25سال به شیراز برگشت .بوستان ( به شعر ) و گلستان ( نثر همراه شعر ) و دیوان اشعار از او بر جای مانده است مجموعه این آثار کلیات سعدی نامیده می شود . سعدی یکی از بزرگ ترین شاعران و نویسندگانی ایرانی در قرن هفتم است موضوع کتاب بوستان اخلاق ، تربیت ، سیاست و اجتماعیات است که به شعر است.
هم خانواده :
فکرت : افکار
فضل : فاضل
معرفت : عرفان – معارف
غفلت : غافل
خلق : مخلوق – خالق
مخالف :
هوشیار : ناآگاه
آزار : محبت
هرگز : همیشه
زار : توانا و قوی
غفلت : دانایی – توجه کردن
هوشیار : نادان
